W dzisiejszym wpisie dzielę się czwartą i tym samym ostanią lekcją z cyklu przygotowanego w oparciu o fragmenty powieści Marzycielki Jessie Burton. Poprzednie lekcje znajdziecie tutaj:
I jeszcze raz przypomnę – warto zapoznać się z tą książką w całości. Warto sprezentować ją sobie lub znajomej małej księżniczce 🙂
Lekcja 4.
Temat: Co zobaczyły księżniczki?
Po serii zajęć, na których głównie dyskutowaliśmy z uczniami, tworzyliśmy notatki, zastanawialiśmy się nad rozwiązaniem różnych problemów, ta lekcja poświęcona będzie pisaniu inspirowanemu fragmentem książki oraz ilustracją.
Tok lekcji
1. Przypomnienie tego, co zostało ustalone na poprzednich lekcjach cyklu: czym są marzenia i o czym można marzyć, jakie talenty miały księżniczki z Kalii i jakie przeszkody napotkały w realizacji marzeń, dlaczego ich ojciec zdecydował się na odizolowaniu córek od świata, jaka była sytuacja dziewcząt w Kalii itd.
2. Mówimy uczniom, że na dzisiejszej lekcji ostatni raz spotkamy się z kalijskimi księżniczkami. Zostawimy je w pewnym kluczowym dla opowieści momencie i spróbujemy na podstawie tego, co już przeczytaliśmy i co dziś przeczytamy oraz jednej z ilustracji zamieszczonych w książce, dopisać trochę dalszego ciągu ich historii.
3. Czytamy fragment pt. Tajemnica portretu
Tajemnica portretu
Tamtego wieczoru – tego wyjątkowego wieczoru, gdy wszystko się zmieniło – przypadała kolej Fridy na opowiadanie historii.
Wszystkie siostry przysiadły na jej łóżku, jak więc nietrudno sobie wyobrazić, zapanował na nim niemały ścisk. Księżniczki zawsze się cieszyły, gdy to Frida snuła opowieści, bo jako najstarsza z sióstr miała najwięcej wspomnień dotyczących królowej Laurelii.
W rzeczywistości historie te były tylko po części odbiciem przeszłości, po części zaś dziełem jej własnej wyobraźni.
— Kto by tam zauważył różnicę? — zwykła mawiać.
Lampy jak zwykle się paliły — mroki pomieszczenia rozjaśniało dwanaście rozjarzonych kul. Jakby mieszkały wewnątrz szkatułki na biżuterię, tak jasno lśniły w złotym blasku ich włosy i jedwabne piżamy.
Frida miała właśnie rozpocząć opowieść, gdy raptem uniosła jedną z lamp i skierowała ją w stronę portretu matki.
— Chwileczkę. Czy ktoś ruszał obraz? — zapytała. — Wygląda na… przekrzywiony.
Ciąg dalszy fragmentu przewidzianego na tę lekcje znajdziecie TUTAJ.
4. Pokazujemy uczniom ilustrację ze strony 60 powieści – najlepiej wyświetlić ją za pomocą rzutnika na ekranie, w dużym formacie. Informujemy, że jest to drzewny pałac, do którego trafiły księżniczki dzięki tajemniczemu przejściu za obrazem. Na ilustracji widać tylko wycinek wnętrza tego miejsca, dlatego może ona, razem z tekstem przeczytanym przed chwilą, stanowić dobrą bazę dla pisania kreatywnego lub tworzenia ilustracji bądź plakatu.
Ilustracja autorstwa Angeli Barrett z polskiego wydania Marzycielek Jessie Burton (Wydawnictwo Literackie 2019)
5. Teraz, w zależności od wieku i możliwości uczniów, zadajemy klasie jedno z ćwiczeń – do wykonania indywidualnie lub w zespołach:
Na podstawie tekstu oraz ilustracji wyobraź sobie miejsce, do którego trafiły księżniczki. Opisz je w kilku [nauczyciel powinien dookreślić, ilu] zdaniach.
Na podstawie tekstu oraz ilustracji oraz korzystając z własnej wyobraźni napisz opowiadanie pt. „Noc w tajemniczym drzewnym pałacu”.
Na podstawie tekstu oraz ilustracji wykonaj rysunek wnętrza tajemniczego drzewnego pałacu. W kilku zdaniach napisz, co twoim zdaniem księżniczki tam robiły.
6. Aby uczniowie jeszcze bardziej mogli wczuć się w klimat opowieści Burton, można im podczas pracy włączyć muzykę jazzową, na przykład tę playlistę standardów jazzowych z klarnetem:
7. Nauczyciel może poświęcić na realizację tego tematu jedną lub dwie jednostki lekcyjne. Z mojego doświadczenia pracy w szkole podstawowej wynika, że powinna wystarczyć jedna jednostka, pod warunkiem, że prace uczniów nie będą oceniane na stopień.
Proponuję tutaj inne rozwiązanie – uczniowie piszą pracę w całości na lekcji, ale nauczyciel traktuje ją jak brudnopis. Sprawdza prace uczniów, poprawia błędy, a na kolejnej lekcji omawia prace, wskazuje najczęściej powtarzające się błędy. Następnie uczniowie piszą już pracę na czysto – w klasie lub w domu. Polecam pierwsze rozwiązanie. Mamy wtedy pewność, że praca uczniów jest w pełni samodzielna, a w razie większych problemów to my możemy im pomóc. Nawet jeśli pisanie na lekcji wydaje się czasochłonne, to zaprocentuje w przyszłości – uczniowie z lekcji na lekcję będą pisać lepiej i szybciej, a my poznamy indywidualny styl każdego z nich.
8. Lekcja kończy się zebraniem lub prezentacją wybranych prac uczniów. Nauczyciel powinien też zaznaczyć, że o tym, co naprawdę działo się w drzewnym pałacu, można dowiedzieć się z książki Jessie Burton Marzycielki. Być może zachęci to niektóre dzieci do sięgnięcia po tę powieść.
Podsumowanie
Proponowane scenariusze lekcji, których podstawą są fragmenty Marzycielek Jessie Burton, nie wyczerpują tematów, które można realizować na podstawie tej powieści. Gdyby omawiać z uczniami całość, dobrze byłoby przeczytać Stańcowane pantofelki Grimmów (tutaj podawałam link do baśni), które stały się punktem wyjścia powieści i porównać oba teksty. Można by także przyjrzeć się scenom w drzewnym pałacu i temu, co lwica przekazuje dziewczętom. Można napisać charakterystykę księżniczek, rozważać komu i dlaczego objawia się drzewny pałac, pokusić się o inscenizację fragmentów powieści, pochylić się bardziej nad sytuacją dziewcząt w Kalii i porównać z sytuacją dziewcząt w innych lekturach, nie tylko w świecie rzeczywistym, jak to proponuję w lekcji 3. Na podstawie książki można tworzyć aktywne lekcje, np. w formie pokojów zagadek czy pracy metodą stacji. Ogranicza nas tylko własna wyobraźnia i oczywiście inne okoliczności np. czas, jakim dysponujemy i nastawienie uczniów do omawianego materiału.
Dla tych uczniów, którzy zachęceni omówionymi na lekcji fragmentami przeczytają całość, przygotowałam quiz składający się z dwudziestu pytań ułożony na platformie Quizizz dla uczniów: https://quizizz.com/admin/quiz/5c40b8005c3829001a1a99b7. Quiz można przeprowadzić w szkole lub zadać uczniom w ramach pracy domowej, podając adres join.quizizz.com i podając kod do gry, który generuje zalogowany na stronie nauczyciel. Warto potem nagrodzić uczniów plusami czy dodatkową oceną.
Mam nadzieję, że lektura Marzycielek – zarówno całości jak i wybranych przeze mnie wyjątków – przyniesie Wam wiele radości z zanurzenia się w tym na poły tylko baśniowym świecie, przesyconym marzeniami nietypowych księżniczek i muzyką jazzową.
Cele z podstawy programowej dla klas IV-VI SP realizowane na lekcji
I. Kształcenie literackie i kulturowe. 2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń: 12) dokonuje odczytania tekstów poprzez przekład intersemiotyczny (np. rysunek);
II. Kształcenie językowe. 4. Ortografia i interpunkcja. Uczeń: 1) pisze poprawnie pod względem ortograficznym oraz stosuje reguły pisowni; 2) poprawnie używa znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania, znaku wykrzyknika, cudzysłowu, dwukropka, średnika, nawiasu.
III. Tworzenie wypowiedzi. 1. Elementy retoryki. Uczeń: 3) tworzy logiczną, semantycznie pełną i uporządkowaną wypowiedź, stosując odpowiednią do danej formy gatunkowej kompozycję i układ graficzny; rozumie rolę akapitów w tworzeniu całości myślowej wypowiedzi; 5) zna zasady budowania akapitów; 2. Mówienie i pisanie. Uczeń: 1) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: opowiadanie (twórcze, odtwórcze), opis; 3) tworzy plan odtwórczy i twórczy tekstu; 7) tworzy opowiadania związane z treścią utworu, np. dalsze losy bohatera, komponowanie początku i zakończenia na podstawie fragmentu tekstu lub na podstawie ilustracji.
IV. Samokształcenie. Uczeń: 1) doskonali ciche i głośne czytanie.
