Na jednej z poprzednich lekcji powiedziałam, że opublikuję na blogu odpowiedzi na pytania otwarte do wiersza (jak się okazuje – fragmentu wiersza) Wisławy Szymborskiej Rehabilitacja. Cały wiersz można przeczytać tutaj (klik!). Uwaga, to będzie długi post! 🙂 Odpowiedzi na pytania opatrzę swoim komentarzem.

Tekst III (do zadań 22-27) podaję z arkusza, z podaniem adresu bibliograficznego także z arkusza

Umarłych wieczność dotąd trwa,

dokąd pamięcią się im płaci.

Chwiejna waluta. Nie ma dnia,

by ktoś wieczności swej nie tracił.

Dziś o wieczności więcej wiem:

można ją dawać i odbierać.

Kogo zwano zdrajcą ten

razem z imieniem ma umierać.

Ta nasza nad zmarłymi moc

wymaga nierozchwianej wagi

i żeby sąd nie sądził w noc,

i żeby sędzia nie był nagi.

Odp. Epitet to wyraz określający przedmiot, uwydatniający jego cechy. Może być wyrażony przymiotnikiem, rzeczownikiem lub imiesłowem. Na pytanie 22. można było udzielić dwóch odpowiedzi:

Przypominam, że z tekstu wypisujemy epitet + wyraz określany.

Odp. Nastrój NIE BYŁ melancholijny. Wysilam się, wysilam, a melancholii (zasmucenia, przygnębienia związanego ze wspomnieniami) tu nie widzę. Ten fragment to refleksja dotycząca ludzkiej pamięci, sposobu pamiętania, siły tej pamięci. Nie ma w tym wierszu nic śmiesznego, żadnego zachwytu nad urodą świata i życia. Raczej powaga, a nawet patos. Stąd można powiedzieć, że nastrój tego wiersza jest np. refleksyjny, podniosły, patetyczny.

Odp. Powtórzenie też jest środkiem stylistycznym. Jeśli coś jest powtarzane (w liryce lub prozie) to znaczy, że jest ważne, należy na to zwrócić uwagę. „Wieczność” jest tu słowem-kluczem. A ten klucz ma przyczepioną karteczkę: trwanie w pamięci potomnych/przyszłych pokoleń/ludzi, którzy pozostali/nieśmiertelność w postaci pamięci o umarłych.

Wprost mówią o tym już pierwsze wersy:

Umierać z imieniem –  zostać zapomnianym przez przyszłe pokolenia/przez ludzi/przez potomnych/odejście w zapomnienie itp. Taki jest skutek uznania kogoś za zdrajcę.

 Odp. Kluczem do poprawnej odpowiedzi na to pytanie było właściwe zrozumienie polecenia. Zatem:

Nierozchwiana waga (nota bene epitet) = sprawiedliwość lub rozwaga (ważenie swoich sądów).

Żeby sąd nie sądził w noc = aby był sprawiedliwy i uczciwy (jawnie ogłaszał swoje wyroki; tylko niesprawiedliwość i nieuczciwość muszą kryć się pod osłoną nocy).

Żeby sędzia nie był nagi = aby był odpowiedzialny za swoje czyny, aby był mądry. Jest to nawiązanie do baśni Nowe szaty króla/cesarza. Próżny i głupi król dał się nabrać dwóm przebiegłym ludziom oferującym mu ubranie z materiału, który zobaczyć mogą tylko mądrzy ludzie. Nagi sędzia, podobnie jak nagi król, jest nierozsądny, głupi. 

Myślę, że odpowiedź na pytanie 27. można zostawić na kolejny post. 

Po feriach – jak już wspominałam – powtórki ze wszystkiego (zatem z analizy wiersza również), testy i omawianie gotowych wypracowań. Będzie też jedna lektura :).

Życzę miłego wieczoru!